تالاب میقان اراک، مکانی برای تماشای پرندگان کمیاب

تالاب میقان در استان مرکزی و ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک قرار دارد.این منطقه یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعت استان مرکزی و از زیستگاه‌های مهم و بین‌المللی پرندگان است.

تالاب میقان، آخرین حلقه اکولوژیک حوزه آبریز دشت اراک است که آب‌های سطحی مسیل‌های فصلی را جذب می‌کند. مساحت حوزه دریاچه فصلی آن بسته به ورودی آب بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ کیلومتر مربع متغیر است. این تالاب در روزگاران گذشته به نام نمکزار فراهان مشهور بوده است. محیط دریاچه میغان از ۱۶ تا ۲۴ کیلومتر متغیر است و جزیره کوچکی در وسط آن قرار گرفته است که آثار و خرابه‌های ساختمانی در آن وجود دارد.

آب دریاچه به قدری شور است که در هر لیتر آن در تابستان ۵۰ گرم، ‌ در بهار ۳۸ گرم و در زمستان ۲۸ گرم نمک وجود دارد. این دریاچه زیستگاه گروه‌های بزرگ پرندگان است و آب و هوای آن در فصل پاییز بسیار مناسب است. کویر میقان به لحاظ فیزیکی وظیفه تلطیف هوای اراک را بر عهده دارد و روان آبهای این شهر وارد کویر می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

این تالاب یا دریاچه در منطقه فراهان سفلی قرار دارد. که درفصل بارندگی پرآب است و در فصول خشک به صورت باتلاق و نمک‌زار درمی‌آید که به کویر و دریاچه میقان شهرت دارد.

این محدوده از نظر اقلیمی زمستان‌های معتدل دارد. به جهت همین ویژگی، توقفگاه گروه های جمعیتی پرندگان مهاجر است که در دسته‌های کوچک و بزرگ و با شکلی زیبا در فراز و فرود های خود تابلوهای چشم نوازی از طبیعت بکر و زیبایی ها را فراروی هر بیننده ای قرار می‌دهند.

در فصل بهار تالاب میقان به عنوان یکی از زیستگاه‌های اصلی پرندگان مهاجری که در پائیز با عبور از این منطقه از نواحی سردسیر سیبری به سمت مناطق گرمسیر جنوبی و افریقا پرگشوه بودند. اینک در راه بازگشت به موطن اصلی در این تالاب اسکان موقت دارند.

دریاچه تالاب میقان در قلب کویری واقع شده که طی سال های اخیر با تلاش‌های منابع طبیعی به تفرجگاهی سرسبز تبدیل شده است . که با احداث برج مراقبت کویری در دل آن شرایط مناسبی برای بازدید این منطقه مهیا شده است.غنای خاک کویر میقان اراک از ماده ارزشمند سولفات سدیم از این ناحیه به عنوان بزرگترین ذخیره گاه معدنی ماده مذکور در خاورمیانه تبدیل کرده است . تزئینات سفیدی که از نمک و سولفات سدیم در حاشیه کویری تالاب ایجاد شده مناظری دیدنی را برای گردشگران ایجاد کرده است.

در بیش از ۱۴۷ مترمربع از کویر، معدن سولفات سدیم با ۴۷ میلیون تن ذخیره آرمیده است. واحدهایی مشغول برداشت از این معادن هستند.

گونه های جانوری

بیش از ۶۰ درصد پرندگان استان و ۱۶ درصد پرندگان کشور در این تالاب کشوری زیست می‌کنند. برخی از گونه‌های پرندگان مهاجر و بومی این منطقه نادر و ارزشمند بوده و حضور پر تعداد آن‌ها در فصل مهاجرت موجب می‌شود که گروه‌های گردشگری متعددی برای پرنده نگری به این خطه سفر کنند.

وجود برخی وحوش مانند گرگ و روباه، مار، پرندگانی چون عقاب و برخی نمونه های نادر لابه لای شاخ و برگ های سبز قره داغ و آترپلیکس جلوه ای دیدنی به منطقه کویری این تالاب داده است.

درنا، مرغابی سانان، فلامینگو ها، خروس کولی و انواع پرندگان دیگر با حضور خود در طبیعت بکر تالاب میقان انسان را شگفت زده و به دیدن هر چه بیشتر وا می دارد.

پوشش گیاهی

پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده. که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره‌گاه‌ های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌‌رود. علاوه بر پرندگان، گونه‌‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک‌ آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.

منطقه شکار ممنوع

این تالاب توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی به منطقه شکار ممنوع تبدیل شده است. تالاب میقان اراک سالانه پذیرای بیش از ۱۲ هزار قطعه پرنده مهاجر از سیبری است. از سوی دیگر تالابی در یک محیط کویری است که این خصوصیت یک ویژگی منحصر بفرد و جالب است.

بر اساس استانداردهای جهانی تالاب ها، هر تالاب که یک درصد از یک گونه پرنده را در خود پذیرا باشد. در مختصات جهانی و بین‌المللی قرار می‌گیرد و تالاب میقان اراک در کنار تالاب گاوخونی اصفهان تنها پذیرای پرندگان مهاجر در مرکز کشور به منظور زمستان گذرانی محسوب می‌شوند.

خاک این منطقه از مارن و رس بوده و در هوای مرطوب و بارانی نرم می‌شود. هنگامی که رطوبت هوا کم می‌گردد قدرت تبخیر آب افزایش می‌یابد.

در تالاب به علت شوری آب، گنبدها و طبقات نمکی شکل می‌گیرد. این طبقات و لایه‌های نمکی تمامی سطح دریاچه را پوشانده است و از فاصله دور سفید و برفی جلوه می‌کند.

نحوه دسترسی

تالاب میقان در استان مرکزی و در نزدیکی شهر اراک واقع شده است. برای دسترسی به این تالاب باید از سه راه خمین به سمت کمربندی شمالی حرکت کرد. پس از آن به میدان تره بار خواهیم رسید، همچنان باید مسیر را مستقیم در پی گرفت، حدود یک الی دو کیلومتر بعد از میدان تره‌بار به یک جاده فرعی در سمت راست جاده می‌رسیم. در ابتدای جاده تابلوی بزرگ قرمز رنگی وجود دارد، پس از وارد شدن به داخل این جاده فرعی و عبور از پل روگذر به کارخانه تولید سولفات‌سدیم می‌رسیم که در سمت راست جاده نمایان است. با ادامه این مسیر، پس از حدود سه الی چهار کیلومتر به انتهای تالاب میقان خواهیم رسید.

آدرس : استان مرکزی، ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک، مجاورت روستاهای راهزان، ده نمک و طرمزد

بهترین زمان برای بازدید از تالاب میقان

بهترین زمان برای برگزاری برنامه‌های پرنده‌نگری در این تالاب، فصل بهار و پاییز است. از این میان، فصل پاییز مامن این پرندگان برای گذران زندگی در آسمانی به دور از سرمای سیبری است و پرندگان اقامت بیشتری در تالاب می‌گزینند.